Trong một chương sau, tôi sẽ xét những cách thoả mãn khát vọng đó. Muốn được công bình, tôi phải nhận rằng ông ta phí rất ít thời gian trước khi đi làm lúc 9 giờ 10 phút. Chính bà nhà bảo bạn rằng bạn xanh còn bạn thì bảo bà nhà là bạn mệt.
Không ăn cắp nó được. Nếu khi bán giấy xe cho ông ta, công ty xe điện hỏi "Tôi đổi cho thầy một đồng tiền vàng, nhưng thầy phải các cho tôi 3 cắc" thì tất ông ta la lên dữ dội. Tôi la lớn lên như vậy.
Phân tích cảm giác ấy, ta sẽ thấy trước hết là một nỗi lo âu, bối rối, chờ đợi, ngóng trông, mong mỏi. Tôi đề nghị với bạn, mới đầu nên in ít như vậy. Vậy mà người ta cứ bảo thời giờ là tiền bạc chứ.
Thế nhưng hàng ngày, vì nhiều lý do, có người đã để thời giờ trôi qua một cách dễ dãi, đã vô tình phung phí vốn liếng quí báu được tạo hoá ban cho ấy, tức chuỗi thời gian đã được định sẵn cho mỗi người, là 24 giờ trong một ngày. Chắc các bạn nói "Ông ấy muốn thuyết mình cách sống 24 giờ một ngày? Thì mình vẫn sống 24 giờ một ngày, có khó khăn gì đâu? Mình làm được hết thảy những việc muốn làm, lại còn dư thì giờ để dự các cuộc thi do các tờ báo tổ chức nữa. Và trong khoảng thời gian đã định trước, bạn chỉ nghiên cứu về vấn đề đã chọn đó thôi.
Nhưng khi bạn sửa soạn đi xem ca kịch (nhất là lại đi với một mỹ nhân) thì bạn làm ra sao? Bạn chạy ra thị xã hớt tóc, rồi lên xe về nhà; bạn gắng sức nghe hát bốn giờ, nếu không nói là năm giờ bạn đưa mỹ nhân về nhà nàng rồi về nhà mình. Chẳng hạn bạn có thể đọc cuốn "Xem tranh cách nào?" của Clermont Witt, hay cuốn "Xét các công trình kiến-trúc cách nào?" của Russell Sturgis. Tôi biết có những người cứ đọc, đọc như người ta uống rượu.
Trước khi ngừng bút, tôi không thể không kể qua những nguy hiểm đang rình rập bạn. Tri thức có những khu vực mênh mông, ngoài văn chương và trong những khu vực đó, nếu biết khai thác thì mùa màng sẽ rất tốt. Họ khoe với bạn mỗi năm đọc được bao nhiêu cuốn.
Nhưng có nhiều mức độ. trong chương trước, tôi đã kể tên Marc Aurele và Epictete. Chắc chắn là như thế sẽ có lợi.
Bạn bảo tôi tính toán kỹ quá. - Vâng, bất kỳ cái gì cũng giản dị như vậy. Tôi chỉ nhắc lại cho bạn đấy thôi.
Điều thứ nhất là phải vạch mục đích để định hướng nỗ lực của bạn. Và càng ít suy nghĩ bao nhiêu thì càng ít có lý trí bấy nhiêu. Đó là tôi mới kể tên những cuốn nên đọc trong bước đầu để tìm hiểu nghệ thuật thôi.
Browning, viết bằng thơ, và chứa nhiều chất thơ cực đẹp. Y có thể không bao giờ tới thành La Mecque. Thành thử, lần trước bạn tới nghe hòa nhạc, chỉ thấy thích và mê mẩn như một em nhỏ ngó những đồ chơi bóng lán, tóm lại, bạn chỉ có mặt ở đó thôi; còn lần này thì khác, bạn hẳn đã thực là sống.