Người ta thấy họ lố bịch, quá trớn, nông nỗi làm sao ấy. Cậu trai nào có dáng điệu thiếu nữ thì họ mê như người ta mê đ àn bà và một khi họ cam kết xây đời bằng hữu keo sơn nơi kẻ ấy rồi thì họ bắt đầu hết yêu kẻ ấy ngay và bắt đầu yêu cậu trai khác. Hành vi nhiều ít đến đâu.
Vì có ái tình căn cứ vào cảm tình đó mà nàng Andromaque của Racine từ chối quả tim của Prrhus vì đã trót yêu Hector. Người bạn gái đồng niên với họ nói thì liếm môi, bẻ miệng, ngả đầu, mắt như thăm dò, tướng diện gò bó. Họ thinh lặng vì thấy lòng mình không để mình ở yên, vô tư.
Đầu óc bạn trai quả đúng là đầu óc nói nghịch. Mà lên 17 tuổi, tôi đần độn. Bạn trai thiếu nhi phát lộ đời sống trí tuệ kỳ biệt của họ nhất là khi họ chơi.
Bởi có bảntính đó nên họ thích hoạt động. Người yêu của họ phải làm một nạn nhân đóng vai trò của kẻ nghe bất đắc dĩ cho họ. Họ chịu cực sưu tầm những nhạc, thi phẩm phần nhiều tích trữ sự lãng mạn, làm cho lòng bay bổng, mộng mơ.
Phản ứng tâm lý đối ngoại của họ khi bị ai đả kích là quần quằn, quạu quọ. Rồi cũng, một đám cưới, cũng tuần trăng mật. Những tật căn bản là láo xược, gian tham, thô lỗ, tục tằn, mê ăn, hỗn ẩu và dâm ô.
Như tôi đã nói, lúc tiền thanh niên, bạn trai ưa những gì liên hệ mật thiết với ngũ quan, mà bất kể cái gì sâu sắc. Họ hình như tưởng rằng sức khỏe, tài ba, đứctính họ đang có là của họ. Những bề trái của thế tục giúp họ tìm một thứ lạc thú trong tâm hồn và trong khi diệt dục, hành đức họ mong sự chiếm hữu Thượng đế là toàn phúc bên kia bờ cõi cái chết.
Thanh niên không trong sạch thì thanh niên làm sao chắc khỏi khả ố. Có nhiều sách viết tính giáo dục về mặt khoa học, vệ sinh thì đáng khen, nhưng rất mù quáng về luân lý. Bạn trai có thể thức đ êm trắng vì công việc tinh thần, điều mà bạn gái tự nhiên khó làm và tự nhiên sợ.
Ai không biết thì oán ghét họ thiên thu. Có khi họ cho thể dục là cực hình, trừ một số chuyện luyện bắp thịt. Một tiếng họa mi, vài đợt gió xuân kéo mình rào rạt trên mái nhà, vừng thái dương từ dưới mí nước biển bò lên đốt đỏ một khu trời, gà eo óc gáy báo hiệu một ngày mới, chuyến về của người mẹ từ lâu xa vắng, lên đường để du lãm dịp hè, nhà có khách sang vân vân và vân vân.
Một tình yêu như vậy sẽ tạo cho bạn một ngày mai đầy mắc cỡ, hối tiếc sau khi đã làm bạn mất giờ, mất của, có khi mất tiếng tốt nữa. Trong cơ quan có kỷ luật mà họ thụ giáo hay cộng tác, họ cho những luật đúng giờ đúng khắc là dây rối vướng chân họ. Bà ngoại mới vừa để cối ngoáy trầu, họ ngoáy ớt vô trong ấy.
Họ không biết có thể những điều ngày nay ta thấy vậy mà về sau khi có phận sự, gặp hoàn cảnh khác thấy khác, đối với người phải tin người mới đắc nhân tâm nhưng phải phòng mới khỏi bị hại. Mẹ nào dám cộc cằn, thô lỗ vì mẹ sợ con mẹ ra đời hung hăng, ác độc. Cánh rừng tình cảm của họ bị bóng tối tội lỗi ẩn núp nhiều hơn là ánh sáng của đạo lý, của bổn phận nên người.