Verlaine trong 15 phút họ thấy muốn thoát tục. Trước khi đề cập cơ cấu tâm lý bạn trai, tôi cũng muốn bạn nhận thức tính chất lỳ diệu của con người bạn trai. Câu nầy hiệu nghiệm nhất trong nam giới.
Nếu họ tu hành thì lỗ trống tâm hồn họ được trám bằng tình yêu Thượng đế và nhân loại. Vì thứ thú vị đó mà nhiều bạn trai để hồn lỡ bước trong những giấc mơ đầy bóng gã, chiêm bao lẫn bóng nàng rất tai hại mà tôi sẽ bàn rộng ở một mục sau. Mà gieo gió tất nhiên gặt bão.
Họ lắc đầu, không biết trả lời sao. Họ làm gì? Lòng buồn vằn vặc. Các hiện tượng nầy báo hiệu rõ rệt bạn trai đã qua hẳn thời kỳ tiền thanh niên và bước qua cửa thanh niên.
Sự thân mật gây tín cẩn tạo bầu khí thụ giáo đắc lực. Quan sát kỹ người ta thấy tâm hồn họ có lúc như sa mạc vắng, có lúc âm u như rừng thẳm, có lúc náo động như biển ba đào. Trong chương sau tôi sẽ bàn rộng vấn đề nầy.
Thứ tật chuyên môn kỳ dị nầy thưa bạn, là tật nguy hiểm. Bạn đừng lấy làm lạ sao khi đã có một phái gọi là phái đẹp, một phái sở trường trang sức, sao bạn trai lắm lúc cẩu thả, mà thỉnh thoảng quá quan tâm đến sự trao diện thân hình. Họ mắc cỡ nhưng họ thích bàn chuyện với người đẹp và không gì thú vị cho họ bằng được phái yếu bộc bạch tâm sự và xin họ làm nơi nương bóng.
Tâm hồn trở nên hung ác trước những cảnh thương tâm của đồng loại. Cách chung bạn trai nghèo túng nầy hay có tinh thần tự ly. Tôi ngại quá khi bàn với bạn về vệ sinh.
Các tác vi, cử chỉ biểu lộ một thứ ái tình thác loạn, đen ngòm nhất của lòng tà đã phá tan bao nhiêu công trình luân lý ở tâm hồn người trong sạch. Tôi chỉ biết ông qua loa vậy. Đối với họ không có gì bi quan.
Thiếu gì bạn gái yêu một bạn trai bao nhiêu thì ghét cha mẹ, bà con của người yêu bấy nhiêu. Nhà giáo dục phải có cặp mắt tinh nhuệ để nhận thấy những tâm hồn trai yếu đuối hầu giúp họ về chí dục. Còn họ nghĩ sao nói vậy.
Thế mà oái ăm, có nhiều bà vợ không coi thái độ nhịn của chồng là vì trọng danh dự mà tưởng là dễ ăn hiếp, đem lối ăn nói hổ cái ra xử tệ với chồng. Họ đem bao nhiêu kỷ niệm êm đềm của thời ái ân cũ để gieo vào đó nọc rắn ghen tương hầu bôi lọ bến cũ của thuyền lòng họ. Hoặc là người ta thực hiện nó hoặc phủ nhận nó mà sống độc thân, thanh khiết.
Nhưng khi tình cảm lóng xuống, lương tâm họ làm việc mạnh. Em chưa biết tôi là ai, con người thể xác, con người nội tâm và tình yêu của tôi đối với em thể nào. Nhưng các bạn trai đều có phút giống Tilstoi ở chỗ lòng dậy lên mùa mộng biếc.