Hiệu quả của việc đọc được xác định thông qua sự nỗ lực nhiều hay ít, và những kỹ năng đọc của độc giả. Một cuốn sách sẽ tốt hơn những cuốn sách khác nếu nó phản ánh nhiều thực tế hơn và mắc ít lỗi hơn. Ví dụ, các em học sinh lớp một nhìn thấy một tập hợp các dấu hiệu màu đen trên nền giấy trắng, các dấu hiệu đó có nghĩa là Con mèo ngồi trên chiếc mũ.
Khác với mắt, tai bạn sẽ không chấp nhận một chỗ nào bị nhấn sai. Chúng thuộc lĩnh vực mỹ thuật. Việc phác thảo cấu trúc một tác phẩm giả tưởng hoàn toàn khác việc phác thảo dàn ý một cuốn sách miêu tả giải thích.
Phân tích cuộc thảo luận bằng cách sắp xếp các câu hỏi và vấn đề theo cách làm sáng tỏ nhất chủ đề. Song, giả sử bạn đang đọc một quyển sách hay, tức là một quyển sách có thể hiểu được, bạn không chỉ hiểu nội dung của nó mà còn đồng ý hoàn toàn với ý kiến của tác giả thì công việc coi như đã hoàn thành. Có nhiều cách lập luận để chứng minh một vấn đề.
Khi áp dụng các quy tắc đọc phân tích vào các tác phẩm trên và đã tìm ra câu trả lời cho ba câu hỏi cơ bản đầu tiên, bạn đã hoàn thành xong trách nhiệm của một độc giả. Bạn cũng cần lưu ý một số vấn đề khi sử dụng bách khoa toàn thư. Từ giờ trở đi, bạn sẽ có cơ hội tranh luận với tác giả và bộc lộ ý kiến cá nhân.
Trong đó, các quy tắc của giai đoạn thứ ba được liệt kê theo trật tự dưới đây: Nền tảng chủ yếu của mọi quốc gia hiện đại cũng như cổ đại là một nền pháp luật tốt. Đây là một câu nói đúng, nhưng chúng ta có thể sai khi kết luận đứa trẻ biết nhiều về toán học.
Khi đưa ra lời phê bình sách mô tả, ta nhằm vào tính chân thực của cuốn sách. Nó có ý nghĩa và sức mạnh đối với tất cả mọi người. Tác giả đã giải quyết thành công vấn đề nào? Trong quá trình giải quyết những vấn đề đó, tác giả có nêu lên vấn đề mới nào không? Tác giả có nhận thức được những vấn đề mà mình không thể giải quyết không? Một tác giả có năng lực, cũng như một độc giả biết cách đọc sách, cần phải biết một vấn đề đã được giải quyết hay chưa.
Kết quả là, độc giả cứ mãi đánh vật với những nguyên tắc đầu tiên mà không thật sự chú ý đến chính bản thân cuốn sách. Giai đoạn đầu tiên trong quá trình đọc phân tích đã được hoàn thành khi bạn áp dụng bốn quy tắc nêu ở cuối chương trước. Bài thơ thứ 138, cũng rất nổi tiếng, bắt đầu bằng những dòng:
Có thể nói, sự rõ ràng của Kant và Aistotle nằm ở trật tự bố cục mà họ đưa vào một đề tài bao gồm phần mở đầu, thân bài và kết luận. Cuối cùng, bạn cần đọc những hàm ý khi nó đã được cô đọng thành thục. Đến đây, bạn chỉ cần hiểu rằng nếu cùng đọc một tài liệu, người này sẽ đọc hiệu quả hơn người kia nhờ đọc tích cực hơn, và thực hiện các hoạt động có liên quan tài tình hơn.
Các tác giả khác nhau thường sử dụng những từ ngữ khác nhau khi nói về cùng một vấn đề, hoặc những từ ngữ giống nhau khi đề cập đến những vấn đề khác nhau. Hãy quay trở về tình huống cơ bản mà chúng ta đã từng đề cập đến. Bạn sẽ không thể khỏa lấp được sự thiếu hiểu biết của mình trừ phi bạn có thể đặt ra một câu hỏi thông minh cho cuốn sách tham khảo bạn đang sử dụng.
Tiếp tục đọc theo cách này cho đến hết cuốn sách và tránh các sơ đồ mà bạn thấy rắc rối. Sự thật không phải như vậy. Nếu các em học thật sự, kiến thức của các em sẽ tăng lên.