Một nhận xét trọng yếu của ta là ta để ý con người sinh lý của bạn trai lúc hoa niên thay đổi rất phức tạp. Có nghe chuyện đời xưa, chuyện ma để thỏa mãn óc hiếu kỳ. Đấy lương tâm của một từng lớp bạn trai: nó làm cho con người mất chất người.
Đầu óc nầy nguy hại. Bây giờ chưa thành nhân , chưa lão thành đang ở trong thứ tuổi nửa chừng nên sợ nào quá lố, lỡ trớn, gàn dỡ, vụng về, lố bịch, quê mùa, thô lỗ, buồn cười. Nhà giáo dục hãy thế những phút mà sương rơi, nặng trĩu, trên cành, dương liễu, lả lơi, em ơi, gió rơi, lá rơi, em ơi trên vườn lòng bạn trai bằng những lý tưởng, những công tác thúc đẩy yêu đời.
Oâng bà Việt Nam không nói bậy luôn đâu. Đi đâu mà áo quần rủi rách một chút, họ ngột ngạc,khó chịu, bẽn lẽn. Nhưng nếu cứ học hành thất bại mà không có nghề nào bỏ túi khi ra đời chạm những thực tế tôi sợ té vào trường hợp Đức Giê Su nói trong Phúc âm thư: cuốc đất thì không nổi mà ăn thì hổ ngươi.
Vì hoàn cảnh gia đình túng thiếu hay vì nghề nghiệp chưa đảm bảo được gia đình tương lai, hoãn cuộc kết hôn cũng chiếm số đông. Còn của bạn trai? Cứ chung mà nói, bạn trai lúc bé quá thì vô tư đối với vấn đề luân lý. Bạn biết đó là do sứ mệnh cao cả Tạo hóa muốn bạn thi hành.
Họ tìm biết, những gương tâm giao như của các thánh Phao lồ ẩn sĩ với An tôn tu rừng, như một nhà cách mệnh nọ với tác giả cuốn Người mẹ để tin tưởng với tình tâm giao. Tâm hồn biến đổi lúc nào không hay. Ơû đây tôi bất đồng ý kiến hẳn với một số nhà giáo dục duy vật chủ trương lương tâm là một mớ công thức lễ giáo mà xã hội nhồi nhét vào đầu óc con người, trong đó có bạn trai.
Nếu họ không theo ơn thiên triện tu trì thì họ sẽ lập gia đình, với một bạn đời mà lòng họ tha thiết nhất . Vô lớp giáo sư giảng bài mặc kệ: họ lấy ra thưởng thức. Những tiếng khô lạt đây tôi muốn hiểu một ý nghĩa nghịch với tiếng lăng xăng của bạn gái khi xã giao.
Muốn chinh phục tâm hồn họ phải kính trọng tinh thần độc lập,tính ưa uy quyền của họ. Tại sao sau lúc họ đóng vai trò thế Thượng đế gieo một mầm sống rồi họ không can thiệp gì hết vào sự lớn lên về thể xác của đứa con mà về sau họ tha thiết yêu con? Trả lời câu hỏi nầy phải chạy đến tình yêu và nhất là lương tâm. Trong gia đình nhiều con cái triều mến mẹ tha thiết, thấy trước mặt niềm hy sinh của mẹ hòa chan trong bao nhiêu cử chỉ âu yếm.
Họ muốn khôn ngoan, già giặn mà rất ghét tuổi già. Nhờ bạn mà rồi đây tạo hóa sẽ đưa ra đời bao nhiêu linh hồn nhập thể, làm bao nhiêu công việc tốt đẹp cho nhân loại. Bản năng ái tình sai lạc cầm cương hoạt động tính như vậy thì còn gì là cuộc đời.
Không phải họ có ý thức rõ rệt: sự đòi hỏi cảnh ấm cúng của đôi vợ chồng đâu. Điều nầy tôi sẽ nói rõ ở mục sau. Nếu loài cây ăn côn trùng từ kín đáo hút hết sinh lực của những côn trùng đến đậu trên nó thế nào thì dâm tật cũng tiêu diệt các vẻ đẹp tâm hồn con người thế ấy.
Tôi thú thật với bạn là không biết tại sao và ra sao? Khi vườn lòng họ hé cửa, nhô lên bao nhiêu hoa cỏ tâm tình mà giống đã gieo đâu tự hồi nào. Vợ tôi mắc vì chí cả làm món giải trí cho một đồng chí thì chị dâu tôi có thể là vợ tôi. Bạn trai yêu bạn trăm năm vì nhan sắc thấy bạn mình có những tật xấu như láo ăn, thèo lẻo, giả dối, bạn trai tuy không nói ra nhưng không bằng lòng.